Bikok voor zijn atelier
Bikok T. Pierre werd in 1940 geboren in Kameroen. Om aan de armoede in zijn geboortedorpje Sackbayémé te ontsnappen vertrok hij eind jaren zestig naar Libreville, de hoofdstad van het buurland Gabon. Gabon had door een lucratieve houtindustrie en de aanwezigheid van grondstoffen als uranium en mangaan een relatieve welvaart bereikt. Deze welvaart kreeg een extra impuls door de ontdekking halverwege de jaren ’50 van olievelden voor de kust van Libreville. Vanaf dat moment maakte Libreville een in Afrika ongeëvenaarde opkomst mee. In korte tijd verdubbelde de bevolking in omvang en de toegenomen koopkracht kwam tot uiting in een groeiende vraag naar luxe goederen en persoonlijke dienstverlening.
Kappersbord met 2 haarstijlen, Geschilderd door Bikok Pierre en getekend door de tand des tijds, Acryl op paneel 20×40 cm
Bikok bleek over ondernemerstalent te beschikken. Hij signaleerde een spectaculaire groei van het aantal kapsalons en ‘barbershops’ en besloot zijn diensten als schilder van reclameborden voor de haarmodesector aan te bieden. In 1969 vervaardigde hij zijn eerste reclamebord voor een kapsalon op de Marché Mont Bouet in Libreville, de grootste markt in Gabon. Het product was dermate succesvol dat meer klanten volgden.
Kappersbord met 10 haarstijlen, Geschilderd door Bikok Pierre en getekend door de tand des tijds, Acryl op paneel 40×100 cm
Een nieuwe fase in de ontwikkeling van Bikok’s reputatie volgde toen mevrouw Jessica Osakwe – een van de meest succesvolle kappers in Libreville – een kapsalon opende die gespecialiseerd was in haarvlechten. Om dit gloednieuwe product op de markt te brengen, vroeg ze Bikok om een paneel te schilderen met de verscheidenheid van door haar aangeboden haarstijlen waaruit de klanten een keuze konden maken. Het paneel van Bikok bleek commercieel en artistiek zo effectief dat hierna geen enkele kapper-ondernemer het nog waagde om tot opening van een salon over te gaan zonder een beroep te doen op Bikok’s talent.
Kappersbord met 20 haarstijlen, Geschilderd door Bikok Pierre en getekend door de tand des tijds, Acryl op paneel 113×79 cm
Hoewel Bikok vele opvolgers had in diverse Afrikaanse landen, regeerde hij decennia lang als de ultieme meester op het gebied van de kappersbordenkunst. Met de revenuen van zijn werkzaamheden was hij in staat om een goede schoolopleiding voor zijn kinderen te bekostigen en enige huizen in zijn geboorteland Kameroen te bouwen.
De Arnhemse galeriehouder Felix Valk (1924-1999) was een van de eerste Nederlanders die de artistieke waarde van de hedendaagse Afrikaanse kunst onderkende. Hij was bij toeval in het bezit gekomen van een van Bikok’s vroege producten en ging onverwijld over tot de opbouw van een rijke en gevarieerde collectie kappersborden (van Bikok en diens navolgers), sculpturen uit diverse Afrikaanse landen, oorlogsvlaggen van het Ashanti-volk, etc. Hij heeft als galeriehouder en in zijn latere functies als directeur van het Rotterdamse Lijnbaanscentrum en directeur van het Wereldmuseum Rotterdam een uiterst belangrijke bijdrage geleverd om de eurocentrische blik te doorbreken die alle niet-westerse kunst reduceert tot folklore en `handicraft`.
Kappersbord met 8 haarstijlen, Geschilderd door Leo Vincy, Acryl op triplex 44×76 cm
In een langdurige en vriendschappelijke samenwerking met de collectionneur en galeriehouder John Loose is de collectie Valk stapsgewijs doorgestroomd naar de Stichting Beeldende Kunst Amsterdam, conferentieoord Kontakt der Kontinenten te Soesterberg, private collecties en (postuum) het Afrika Museum te Berg en Dal.
VOOR MEER FOTO’S ZIE:
INSTAGRAMACCOUNT WILLEM OTTEN (#bikokpierre)