Jozef Torka

Autoportret w mundurze galowym górników (1980).

Józef Torka urodził się w 1909 roku w Katowicach. Po przeszkoleniu technicznym pracował najpierw jako górnik, a później jako technik w kopalni Gottwald w Katowicach. Był cenionym pracownikiem i otrzymał kilka nagród za swoje poświęcenie i kolegialność. Po wojnie został na urzędnikiem kulturalnym, a w 1956 płatnym członkiem związku zawodowego.

Zonnebad in Suchomi (1974). Olieverf op doek 60×75 cm.

Po przejściu na emeryturę w 1968 roku został członkiem grupy artystycznej „Filar”,  w której kopalnia umożliwiła swoim pracownikom i byłym pracownikom naukę malarstwa amatorskiego. W rozwoju umiejętności osobistych i stylu artystycznego członkowie zależeli głównie na wzajemnej stymulacji i doradztwie. Torka początkowo zaczął malować pejzaże i sceny rodzinne. Na późniejszym etapie jako temat obrał historię Katowic w XX wieku.

Zbiórka do III. Powstania Slaskiego 1921 (1981). Farba olejna na pokładzie 60×70 cm.

Przełomem artystycznym Torki był obraz o III powstaniu polskim na Śląsku w 1921 roku (*). W 1984 otrzymał za tę pracę I nagrodę na ogólnopolskiej wystawie artystów amatorów przez Ministerstwo Górnictwa i Energetyki. Następnie obraz był wystawiany w Pałacu Sztuk Pięknych i Pekinie (1985) oraz w Moskwie.

(*) W średniowieczu Śląsk należał do Polski, a następnie przeszedł w ręce innych mocarstw królestwo Moraw, Austrii, Prus i Niemców. Po I wojnie światowej, w ramach przygotowań do pokoju Wersalskiego (1919), dyskutowano o włączeniu do nowopowstałego państwa polskiego Górnego Śląska – obszaru o znacznej mniejszości o orientacji polskiej. Plan spotkał się z zaciekłym oporem ze strony Niemiec, argumentując, że bez kopalń, kopalń, hut żelaza i stali na Górnym Śląsku nie da się wywiązać z nałożonych reparacji. W celu przełamania impasu traktat pokojowy zawierał zapis o przeprowadzeniu w ciągu dwóch lat plebiscytu w celu ustalenia, czy terytorium zostanie przydzielone Niemcom czy Polsce. W okresie do 1921 r. istniał poważny sprzeciw strony niemieckiej w realizacji plebiscytu. Doprowadziło to do trzech powstań polskich, w których zginęło wiele osób.W 1922 r. wschodnia część Górnego Śląska (ze stolicą w Katowicach) została ostatecznie przydzielona Polsce.

Ocaleni z Auschwitz (1988). Farba olejna na pokładzie 80×100 cm.

Okropieństwa II wojny światowej Torka przedstawił na obrazie Wielkiej Synagogi w Katowicach spalonej 3 września 1939 roku przez hitlerowskich barbarzyńców oraz koszmarnym obrazie „Ocaleni z Auschwitz”.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat swojego życia Torka skupił się głównie na portretowaniu i martwej naturze z książkami (do nauki), przyborami do palenia i kompozycjami kwiatowymi w środowisku domowym. Czasami krajobraz jest pokazywany przez okno. W obrazach z tych okresów dominuje atmosfera spokoju i pogody ducha. Torka zmarł w 1999 roku.

Portret van Alina Ludmila Otten (1989). Farba olejana na pokładzie 55×45 cm.

Torka otrzymał kilka ważnych nagród, a jego prace były wystawiane w Polsce, Niemczech, Włoszech, Rosji i Chinach. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach, muzeów w Cieszynie i Zabrzu oraz w różnych kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

WIĘCEJ ZDJĘĆ ZOBACZ:

KONTO INSTAGRAMOWE WILLEM OTTEN (#józeftorka)