Zygmunt Warczyglowa

Portret door Lech Ratajczyk (1979) . Olieverf op canvas. 40×31,5 cm.

Zygmunt Warczyglowa werd op 19 december 1922 in Poznan geboren. Zijn vader werkte bij de spoorwegen. Hij had vijf broers die allen tijdens of kort na de oorlog zijn overleden. Na de basisschool werkte hij part-time bij een drukkerij in de Poznanse Ul. Wybickiego.  

In 1939 vertrok hij op 17 jarige leeftijd naar de regio sub-Karpaten in het uiterste zuid-oosten van het tegenwoordige Polen. In deze streek woonden de Lemken, een etnische groep bergbewoners met een eigen, aan de Oekraïne verwante kultuur. In het dorpje Tyrawa Solna ontmoette hij Maria, de liefde van zijn leven. Op de dag na hun huwelijksvoltrekking in 1942 werd hij door de Duitsers afgevoerd naar de Silezische stad Waldenburg (nu: Walbrzych) voor dwangarbeid in de kolenmijnen. Hij wist te ontsnappen en kwam na omzwervingen terecht in het dorpje Kossebau in de Duitse deelstaat Sachsen-Anhalt waar hij de rest van de oorlogstijd als dwangarbeider op een boerderij werkte. Na de avondklok tekenende en schilderde hij. Een daar eveneens werkzame (Duitse) leraar adviseerde hem hoe hij zijn vaardigheden met behoud van eigen stijl verder kon ontwikkelen.

Gezicht op de stad Poznan 1987. Aquarel 11×9 cm.

Na de bevrijding door de geallieerde troepen kwam hij na een kort verblijf in Szczecin terug in Poznan waar hij visser werd en later arbeider in de Cegielski Treinenfabriek. Pas in 1947 werd hij herenigd met zijn echtgenote toen de bevolking van de  regio sub-Karpaten door de Poolse regering naar het westen werd verplaatst teneinde de hardnekkige partizanen-opstanden in de Lemken-regio te breken. In 1952 werd hun dochter Julia geboren.

In 1954 ging hij werken bij het Gemeentelijk Vervoersbedrijf van Poznan. Negen jaar lang doorkruiste hij als trambestuurder zijn geliefde geboortestad. Als vrijetijdsbesteding produceerde hij kleine waterverfschilderijen, groet- en felicitatiekaarten met afbeeldingen van bloemen, vruchten, paarden, landschappen en paradijstaferelen met Adam en Eva. In 1963 werd hij wegens een ernstige ziekte met invaliditeitspensioen gestuurd.

Panorama van Poznan 1987. Aquarel 22×39 cm.

Om de vrijgekomen tijd te vullen werd hij lid van een vereniging van sportvissers en begon als een soort nostalgische zelf-therapie met inkt, krijt en gouache minutieuze afbeeldingen te maken van een imaginair Poznan. Stadsgezichten zonder mensen, met monumentale panden, wolkenkrabbers en een grote hoeveelheid kerken met de wijzerplaten van de klokken steevast op 3 uur. Het schilderen ontwikkelde zich tot een ware obsessie en zijn producten vertoonden al spoedig zodanige kwaliteit dat hij in 1966 werd uitgenodigd om deel te nemen aan een expositie van Poznanse sportvissers in het gemeentelijke kultuurpaleis. Warczyglowa deed mee met 40 werken. De beoordelingscommissie bestaande uit de grafisch ontwerper Zbygniew Kaja (een briljante vertegenwoordiger van de Poolse posterkunst) en de vooraanstaande kunstschilder professor Eustachy Wasilowski kende Warczyglowa de eerste prijs toe. Hierna ontstond een intense vriendschap met Kaja waarbij deze hem adviseerde op het gebied van de beeldende kunst.

Hollands havengezicht 1987. Aquarel 20,5×30,5 cm.

In 1968 volgde zijn eerste een-mansexpositie in een locatie van de Vereniging Vrienden van Poznan. De expositie werd geopend door de kunstcriticus Adam Kochanowski die een belangrijk promotor van zijn werk zou worden. Televisie, radio en pers toonden belangstelling, zijn schilderijen werden aangekocht door het Nationale museum te Poznan en er werd een filmjournaal aan hem gewijd. Hiermee was de positie van Warczyglowa in de kunstwereld gevestigd en volgden exposities in Polen (Poznan, Warszawa, Krakow, Wroczlaw en Szczecin), Duitsland (Hamburg en Berlijn), Italië, Noorwegen, Frankrijk en Nederland (Dordrecht, Papendrecht en Zwolle).

Al deze successen hebben echter niet geleid tot een verandering in zijn persoonlijke opstelling en werkhouding. Hij bleef tot zijn dood in 1988 in alle bescheidenheid gepassioneerd doorwerken.

Begraafplaats 1985. Aquarel 28,23 cm.

In 2012 heeft de Galeria Miejska Arsenal in het historische centrum van Poznan op initiatief van de collectionneur Zbyszek Wybicki  een retrospectieve expositie georganiseerd. De geëxposeerde werken werden in gelijke delen ter beschikking gesteld door Wybicki zelf (Poznan) en de collectionneurs Dieter Hilpert (Duitsland) en Alina en Willem Otten (Nederland). De kunsthistorica Ewa Obrebowska-Piasecka heeft ter gelegenheid van dit evenement de monografie „Rozmowy Wokol Zygmunta Warczlyglowy“ (Gesprekken over Warczyglowa) gepubliceerd.

Werken van Warczyglowa zijn opgenomen in de vaste collecties van musea in Poznan, Krakow, Warszawa, Zabrze en Hamburg. 

In 2016 heeft het gemeentebestuur van Poznan een straat naar hem vernoemd.

 

VOOR MEER FOTO’S ZIE:

INSTAGRAMACCOUNT WILLEM OTTEN (#warczygłowawo)

VOOR VIDEOBEELDEN ZIE:
Uitzending Poolse Televisie (Poolse taal 3 minuten).